تحلیل و ارزیابی وبلاگ های دینی روحانیون در ایران

هدف این پژوهش که به صورت مطالعات بین رشته ای (جامعه شناسی، علوم ارتباطات و وب سنجی) انجام پذیرفته این است که از طریق تدوین الگو و چار چوبی به ارزیابی وبلاگ های دینی روحانیون و افزایش کیفیتشان بپردازد. رشد وبلاگ نویسی در ایران منجر به ایجاد فضای فعال و پر-نشاط وبلاگستان فارسی شده است. درسال های اخیر روحانیون با درک این موضوع، فرصت را جهت حضور فعال و تبلیغ دین در این فضا فراهم دیده اند. اما رشد کمّی وبلاگ های روحانیون لزوما به معنای دست یابی به اهداف آن ها و تبلیغ موثر دین نخواهد بود. این پژوهش در دو فاز انجام پذیرفته. در بخش اول با روش مطالعه اسنادی بر روی ادبیات موضوعی «وبلاگ و رسانه های دیجیتال» و «دین آنلاین» انجام و مدلی با عنوان «هرم سه سطحی» مبتنی بر معیار های عمومی و اختصاصی جهت ارزیابی و تحلیل وبلاگ ها ارائه نموده است. در مطالعه ی اسنادی جهت تدوین معیارهای عمومی به 23 شاخص دست یافتیم که در قالب چهار معیارِ تعاملی بودن، خاص بودگی، نمایایی و دسترس پذیری امکان ارزیابی وبلاگ ها را فراهم می آورد. سپس در سطح دوم که مرتبط با معیار های تخصصی تحلیل و ارزیابی وبلاگ های دینی روحانیون است چهار معیار روزآمدی تقویمِ دینی، حجیت (اعتبار صوری و محتوایی)، کاربردی بودن (خدمات دینی آنلاین) و ویژه نگاری به دست آمد. در فاز دوم پژوهش جهت ارزیابی و تحلیل وبلاگ های دینی روحانیون 30 وبلاگ در طول یک سال و با استفاده از روش تحلیل محتوا، مبتنی بر مدل هرم سه سطحی که دربرگیرنده ی معیار های ارزیابی است مورد مطالعه قرار گرفت نتایج این پژوهش نشان می دهد که میزان استفاده روحانیون از امکانات و قابلیت های رسانه ای وبلاگ که در چهار معیار تعاملی بودن، خاص بودگی،نمایایی،دسترس پذیری سامان دهی شده بود در یک طیف سه وضعیتی ( ضعیف، متوسط و قوی)، متوسط ارزیابی شد.آنچه که از کلیت محتوای وبلاگ ها می توان نتیجه گرفت این است است که در وبلاگ ها رویکرد های سنتی تبلیغ دین یعنی آموزش و اطلاع رسانی مورد توجه قرار گرفته و کمتر مقوله ی دین آنلاین مطرح شده است، درواقع این نگاه منعکس کننده انتقال تجربه های روزمره دینی مثل نیایش های آنلاین، مراسم مذهبی در فضای آنلاین و یا برگزاری شعایر دینی در فضای مجازی است که در وبلاگ های روحانیون کمتر دیده می شود.